Huwen of samenwonen?

Feitelijk samenwonen, wettelijk samenwonen of huwen? Hoe zeker bent u van uw keuze? Om over deze drempelvrees heen te geraken, zetten wij de drie mogelijkheden even voor u op een rij.

Vergelijking gehuwden, wettelijk en feitelijk samenwonenden

* Via de Valkeniersclausule kan het erfrecht van de langstlevende beperkt worden bij een tweede huwelijk, zodat kinderen uit een vorige relatie niet benadeeld worden.

Vermogensrechtelijke regeling

De eigendomsrechten van gehuwden worden bepaald door het gekozen huwelijksstelsel. Er bestaan drie grote stelsels: het wettelijk stelsel, het stelsel van scheiding van goederen en het stelsel van algehele gemeenschap van goederen (komt weinig voor):

Samenwonenden behouden elk hun eigen goederen (en inkomsten). Goederen die samen worden verworven, behoren hen toe in onverdeeldheid. Samenwonenden kunnen van deze vermogensrechtelijke regeling afwijken via het afsluiten van een samenlevingscontract.

Erfrecht

Ook op het vlak van erfrecht gelden andere spelregels voor samenwonenden dan voor echtgenoten. Voor gehuwden moet een onderscheid gemaakt worden of er al dan niet kinderen bestaan:

• Geen kinderen: langstlevende echtgenoot erft automatisch vruchtgebruik over de eigen goederen en volle eigendom van de gemeenschappelijke goederen;
• Wel kinderen: langstlevende echtgenoot erft automatisch vruchtgebruik over gehele nalatenschap (gemeenschappelijk én eigen vermogen). Ingeval van kinderen uit een vorig huwelijk, kan het erfrecht van de langstlevende evenwel beperkt worden tot het vruchtgebruik over de gezinswoning en de huisraad door de inlassing van de zgn. Valkeniersclausule in het huwelijkscontract.

Voor wettelijk samenwonenden is een beperkt automatisch erfrecht voorzien, te weten het vruchtgebruik van de gezinswoning en de huisraad. Feitelijk samenwonenden daarentegen erven niet automatisch van elkaar. Via testament, en desgevallend huwelijkscontract, kan in beperkte mate afgeweken worden van deze wettelijke verdeling.

Erfbelasting

Tussen gehuwden en wettelijk samenwonenden zijn volgende tarieven van toepassing in Vlaanderen:

Deze tarieven worden afzonderlijk berekend voor de roerende goederen enerzijds en de onroerende goederen anderzijds. Feitelijk samenwonenden kunnen eveneens van deze tarieven genieten, op voorwaarde dat zij gedurende minstens één jaar een gemeenschappelijke huishouding voeren. Voorts betaalt de langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende partner geen erfbelasting op de gezinswoning in het Vlaams Gewest. Feitelijk samenwonenden moeten aantonen dat ze minstens drie jaar hebben samengewoond om van deze vrijstelling te kunnen genieten.

Herroepbare schenking tussen echtgenoten

Tot slot wordt er voor de herroepelijkheid van schenkingen een belangrijk onderscheid gemaakt tussen gehuwden en samenwonenden. Zo zijn schenkingen tussen echtgenoten, als uitzondering op het principe van onherroepelijkheid, te allen tijde herroepbaar door de schenker. Een schenking aan uw samenwonende partner is definitief.

Publicatie datum: 15 juni 2017