Hoe actief is de raad van bestuur in uw familiebedrijf?
Het succes van een familieonderneming wordt veelal bepaald door haar leiding en de strategie die ze volgt. Vaak wordt deze uitgestippeld in het hoofd van de ondernemer en handelt het bedrijf conform zijn visie en denkwijze, het zogenaamde ‘buikgevoel’. Het is net dit, haast instinctief, handelen dat het familiebedrijf de flexibiliteit geeft om zeer kort op de bal te spelen en mee te deinen op de golven van de markt.
Echter, een zekere formele verankering van het bestuur in de organisatie is niet onbelangrijk. Een goed werkend familiebedrijf beschikt over een ervaren, onafhankelijk en betrokken klankbord waarop het kan terugvallen bij onder meer het nemen van strategische beslissingen. Daarom vormt een actieve raad van bestuur in het familiebedrijf, net als bij andere ondernemingen, een cruciale schakel in de keten van het deugdelijke bestuur.
WAT IS HET NUT?
Allemaal goed en wel denkt u, maar wat is nu eigenlijk het nut van zo een actieve raad van bestuur? Het voordeel is dat u de raad van bestuur kan inrichten volgens de noden en wensen van uw onderneming. In eerste instantie moet de raad van bestuur een adviserende functie vervullen in het familiebedrijf. Als denktank kan zij de familiale ondernemer inzichten aanbrengen in een bepaalde materie waarin hij zelf minder thuis is. Dit leidt op zijn beurt tot weloverwogen besluitvorming die bijdraagt aan het succes van de onderneming op lange termijn.
Een tweede belangrijke functie van de actieve raad van bestuur binnen een familiebedrijf is dat zij kan fungeren als buffer of bemiddelaar bij familiale conflicten. Een grote voorwaarde is hier echter dat de raad van bestuur een onafhankelijk karakter heeft. Dit kan men creëren door externe, niet-familiale bestuurders op te nemen in de raad van bestuur. Naast de specifieke expertise die zij bieden, spelen zij ook een belangrijke rol in de uitstippeling van de strategische koers, het begeleiden van het opvolgingsproces naar de volgende generatie en het doorhakken van knopen bij netelige kwesties die een weerslag hebben op familieleden. Een onafhankelijke actieve raad van bestuur staat in voor een goede verstandhouding tussen de directie van het bedrijf en de familiale eigenaars en bewaakt de neutraliteit en objectiviteit in het algemeen bestuur van de familiale onderneming.
WANNEER IS MIJN RAAD ACTIEF?
U kunt uiteraard meegaan met de mode van corporate governance en een raad van bestuur installeren in uw familiebedrijf, maar een bestuursvergadering moet méér zijn dan een eenmalig jaarlijks verplicht onderonsje van de eigenaars. In dat geval heeft u geen actieve raad maar een ‘papieren’ raad.
We spreken pas van een actieve raad van bestuur indien deze minstens 4 keer per jaar samenkomt in een formeel georganiseerde vergadering. De actieve raad van bestuur confronteert het management met kritische vragen en haar voornaamste taken zijn het uitwerken van de strategie, financiële controle, adviseren en controleren van het management en bemiddelen bij familiale conflicten.
WANNEER HEB IK DIT NODIG?
Misschien denkt u nu weer: allemaal goed en wel, maar heb ik dit ook echt nodig? Vaak ontstaat de behoefte naar een actievere raad van bestuur indien ofwel de organisatie ofwel de familie groeit. Anders gezegd, bij een toenemende omvang en complexiteit van de organisatie of indien meerdere familiale takken en/of generaties van de familie betrokken zijn in de onderneming is het aangewezen een actieve raad te installeren. Bovendien kan u de modaliteiten rond samenstelling, werking en bevoegdheden perfect vastleggen in een intern reglement.
HOEVEEL FAMILIEBEDRIJVEN MET EEN ACTIEVE RAAD VAN BESTUUR ZIJN ER?
Het activeren van de raad van bestuur is natuurlijk geen alleenstaand feit en past in de bredere context van het professionaliseren van het familiebedrijf. Als we kijken naar enkele cijfers van Vlaamse familiebedrijven valt het op dat 54% van de familiebedrijven nog steeds beschikken over een ‘papieren’ raad van bestuur die maximaal één keer per jaar samenkomt. Anderzijds, bij één op drie is er wel degelijk sprake van een actieve raad van bestuur. Zij vergaderen op geregelde tijdstippen, hebben een duidelijke agenda en taakomschrijving, en laten zich bijstaan door externe bestuurders die de eigenaar-ondernemer challengen. Hierdoor wordt de langetermijnstrategie van het bedrijf naar een hoger niveau getild. En dit heeft dan weer een positief effect op de continuïteit van de onderneming en op de operationele en financiële prestaties.