Belgische private stichting: interessante manier van vermogensplanning?

De Belgische private stichting heeft haar intrede gedaan in onze wetgeving in 2002.  De oprichting gebeurt notarieel en de akte wordt openbaar gemaakt. De stichting heeft volkomen rechtspersoonlijkheid. Kan de Belgische private stichting worden ingeschakeld als instrument voor vermogensplanning?

Kan een private stichting voor mij interessant zijn?

De private stichting dient een belangeloos doel na te streven. De wet specifieert niet nader wat onder belangeloos doel moet worden begrepen. Inmiddels is duidelijk dat hieraan een ruime interpretatie wordt gegeven en dat het doel zich eveneens in de privésfeer kan situeren. Voorbeelden zijn:

• het voorzien in de levensbehoeften van een gehandicapt kind;
• versnippering tegengaan van welbepaalde activa (kunstvoorwerpen, onroerende goederen);
• voorzien in het welzijn van de volgende generaties bijvoorbeeld door financiering van studiekosten, tussenkomst in de aankoop van een onroerend goed,…

Wat kost een private stichting?

Het aanwenden van de stichting in het kader van vermogensorganisatie zal vaak vanuit civielrechtelijke overwegingen gebeuren. Ook de overdracht van goederen aan de stichting kan echter fiscaal interessant zijn.

De oprichting van en private stichting vereist geen minimumkapitaal en kan dus tegen een beperkte kostprijs plaatsvinden.

Indien u tijdens uw leven onroerende goederen overdraagt aan de stichting, kost dit 5,5% schenkbelasting i.p.v. 10% registratierecht. Roerende goederen kunnen hetzij via bankgift, hetzij via notariële schenking overgedragen worden. Bij een bankgift is géén schenkbelasting verschuldigd; een notariële schenking van roerende goederen kost eveneens 5,5% registratiebelasting.  U kan uzelf als stichter het vruchtgebruik voorbehouden of in geval van overdracht van de volle eigendom bijvoorbeeld een woonrecht. De goederen die u overdraagt aan de stichting maken géén deel meer uit van uw persoonlijk vermogen.

Eventuele schenkingen aan de private stichting (met uitzondering van bankgiften) waarvan de netto-waarde hoger is dan 100.000,00 EUR behoeven wel machtiging van de Minister van Justitie. Voor legaten (zie hierna) is dit niet nodig.

Indien u tijdens uw leven de volledige beschikkingsbevoegdheid over uw vermogen wenst te behouden, kan u via een legaat vermogen overdragen aan de stichting tegen 8,5% erfbelasting. In vergelijking met de normale toptarieven van 27% in rechte lijn of 55% tussen anderen, kan dit een aanzienlijke belastingbesparing met zich meebrengen. Bovendien kan u zelfs in uw testament bepalen dat de stichting pas opgericht wordt ná uw overlijden.

Moet de private stichting een boekhouding voeren?

Afhankelijk van de grootte van de private stichting dient een enkelvoudige dan wel dubbele boekhouding gevoerd te worden. Er dient eveneens een jaarrekening neergelegd te worden.

De stichting ontsnapt evenmin aan de UBO registratie.

Waarvoor moet ik aandachtig zijn?

Het is duidelijk dat de private stichting geen instrument kan zijn  voor een loutere overdracht van een vermogen naar een volgende generatie.

Integendeel, de wettekst bepaalt dat aan de stichter, haar bestuur of derden geen rechtstreekse of onrechtstreekse vermogensvoordelen mogen verschaft worden.  Dit betekent niet dat er geen uitkeringen mogen plaatsvinden, zolang deze maar gebeuren in het kader van de verwezenlijking van het belangeloos doel van de stichting.

Het spreekt voor zich dat de statuten het doel zo concreet en ruim mogelijk moeten omschrijven, alsmede moeten aangeven op welke manier zij dit doel wensen te bereiken.  Het bestuur zal op discretionaire wijze de stichting beheren en ernaar streven haar doelstellingen te verwezenlijken.  Het bestuur is dan ook het enige orgaan van de stichting. Dit orgaan bepaalt in principe vrij of er uitkeringen plaatsvinden, aan welke van de begunstigden deze uitkeringen gebeuren, het tijdstip waarop deze uitkeringen gebeuren en de hoegrootheid van deze uitkeringen. We hoeven dus niet te benadrukken dat de keuze van het bestuurslid of de bestuursleden uitermate belangrijk is!

De stichting heeft geen aandeelhouders. Ingevolge de overdracht verdwijnen de goederen uit het vermogen van de stichter en zullen ze ten dienste staan van de belangeloze doelstellingen van de stichting. Het afgescheiden vermogen bestaat als het ware uit een zwevend doelvermogen. Dit betekent eveneens dat het vermogen van de stichter als het ware wordt afgeschermd voor potentiële schuldeisers.

Ten slotte geven wij graag nog het volgende mee:

• De stichting is in principe onderworpen aan de rechtspersonenbelasting en aan de jaarlijkse taks tot vergoeding van de successierechten (0,17% op het netto actief);
• Ingevolge nieuwe wetgeving kan het bestuur uit één bestuurder bestaan. Het benoemen van 3 bestuurders was in het verleden vaak een struikelblok. De keuze van de bestuurder(s) dient doordacht te gebeuren, aangezien hij/zij discretionair moet kunnen functioneren.
• De stichting dient ontbonden te worden door een rechterlijke tussenkomst wanneer bijvoorbeeld haar belangeloos doel is verwezenlijkt (bijvoorbeeld het vooroverlijden van een gehandicapt kind)
• Het vermogen van de stichting (of de tegenwaarde hiervan) kan alsdan bestemd worden ten gunste van een nieuwe stichting of kan teruggenomen worden door de stichter of zijn erfgenamen, althans indien dit in de statuten voorzien is.

Besluit

Vermogensorganisatie via een private stichting kan in bepaalde situaties zeer nuttig zijn, maar dient nauwgezet te gebeuren. De overdracht aan een stichting kan een doordachte keuze zijn. U kan tegen een gunsttarief vermogen plannen. Anderzijds doet u onherroepelijk afstand van uw vermogen.  Het bestuur zal slechts binnen de grenzen van het belangeloos doel van de stichting uitkeringen kunnen doen. Nochtans menen wij dat in bepaalde situaties een planning via een private stichting zeer nuttig en adequaat kan zijn.

Heeft u nood aan bijkomend advies over een Belgische private stichting? Doe zeker beroep op de expertise van onze medewerkers.