Hoe koudwatervrees bij een huwelijk vermijden?!
Stapt u binnenkort in het huwelijksbootje?! Proficiat! Naast het romantische, brengt een huwelijk ook een aantal fiscale en vermogensrechtelijke gevolgen met zich mee. Deze gevolgen verschillen naargelang de keuze van uw huwelijksstelsel. Welke huwelijksstelsels bestaan er? Wat zijn de gevolgen voor uw vermogen en uw erfgenamen? Hoe kan u enige flexibiliteit inbouwen?
SOORTEN HUWELIJKSSTELSELS
De twee meest voorkomende huwelijksstelsels zijn het wettelijk stelsel en het stelsel van scheiding van goederen. Een derde stelsel is dat van de algehele gemeenschap van goederen; een stelsel waarbij álles in principe gemeenschappelijk is. Dit stelsel komt echter weinig voor en zullen we in dit artikel dan ook niet bespreken.
WETTELIJK STELSEL
Het wettelijk stelsel is automatisch van toepassing indien u geen huwelijksovereenkomst afsloot. Dit stelsel kent drie vermogens: het eigen vermogen van elke echtgenoot en het gemeenschappelijk vermogen. Het gemeenschappelijk vermogen is het meest omvangrijke vermogen. Hiertoe behoren alle goederen die de echtgenoten tijdens hun huwelijk aankopen, alsook alle inkomsten die zij tijdens het huwelijk verkrijgen. Het gaat dan bijvoorbeeld om inkomsten uit een beroepsactiviteit, maar evenzeer om opbrengsten van eigen of gemeenschappelijke roerende of onroerende goederen. Het eigen vermogen is in de regel beperkter in omvang. Hiertoe behoren de goederen die echtgenoten reeds hadden vóór het huwelijk, alsook de goederen die zij tijdens het huwelijk verkrijgen uit schenking of erfenis.
Belangrijk om weten is dat het wettelijk stelsel wordt gekenmerkt door het zogenaamde vermoeden van gemeenschap: alle goederen waarvan niet kan worden bewezen dat ze eigen zijn, worden geacht gemeenschappelijk te zijn. Dat een bankrekening op naam van één van de echtgenoten staat, vormt een onvoldoende bewijs van het “eigen karakter” van de gelden. Ook goederen die echtgenoten tijdens hun huwelijk aankopen, komen in principe in het gemeenschappelijk vermogen terecht, tenzij u kan aantonen dat deze werden gefinancierd met eigen gelden. Het risico op vermenging van de eigen goederen met gemeenschappelijke goederen is bij een wettelijk stelsel dus bijzonder groot. Dit kan tot ongewenste gevolgen leiden in geval van echtscheiding.
SCHEIDING VAN GOEDEREN
Het is mogelijk dat u uw vermogen afzonderlijk wenst te beheren en/of dat u uw inkomsten niet wenst te delen met uw partner. In dit geval kan u een huwelijksovereenkomst laten opmaken en huwen onder een stelsel van scheiding van goederen. In dit stelsel bestaan slechts twee vermogens: het eigen vermogen van elke partner. De inkomsten die elk van de echtgenoten verkrijgt tijdens het huwelijk, worden automatisch geacht eigen te zijn. Het is uiteraard mogelijk dat de echtgenoten gedurende het huwelijk overgaan tot een gezamenlijke aankoop van een goed (bijvoorbeeld een woning). Dat goed zal dan in onverdeeldheid tussen hen worden aangehouden, in de regel elk ten belope van de helft.
Oefent uw partner een zelfstandige activiteit uit? Dan kan het stelsel van scheiding van goederen ook interessant zijn. Beroepsschulden kunnen alleen worden verhaald op het eigen vermogen van de professioneel actieve echtgenoot, in tegenstelling tot het wettelijk stelsel waar ook het gemeenschappelijke vermogen kan worden aangesproken.
WIE ERFT WAT?
Indien de langstlevende echtgenoot samen met kinderen erft, krijgt hij ‘slechts’ het vruchtgebruik over de volledige nalatenschap. De kinderen erven de blote eigendom elk voor een gelijk deel.
Zijn er geen kinderen maar wel ouders en broers of zussen van de eerststervende, dan erft de langstlevende het vruchtgebruik van het eigen vermogen én de volle eigendom van het gemeenschappelijk vermogen (ingeval van een wettelijk stelsel) of het onverdeeld vermogen (ingeval van scheiding van goederen). De blote eigendom van de eigen goederen vererft naar de ouders en/of broers en zussen van de eerststervende.
HOE FLEXIBILITEIT INBOUWEN?
Vaak stemt deze vererving niet overeen met de wensen van het echtpaar. Om hiervan af te wijken, kan u een testament opmaken en/of kan u bepaalde clausules opnemen in uw huwelijksovereenkomst.
U wenst te huwen onder het wettelijk stelsel
Zo kan u bij een wettelijk stelsel overwegen om een keuzebeding op te nemen in uw huwelijksovereenkomst. Het keuzebeding biedt de langstlevende de mogelijkheid om zelf te kiezen welke goederen hij uit het gemeenschappelijk vermogen wil verkrijgen en dat op basis van zijn financiële noden, leeftijd en gezondheidstoestand. Bovendien kan u hierbij tevens rekening houden met de fiscale gunstmaatregelen op het ogenblik van een overlijden.
U wenst te huwen onder een stelsel van scheiding van goederen
Een keuzebeding is enkel mogelijk voor gemeenschappelijke goederen. Wanneer u gehuwd bent onder een stelsel van scheiding van goederen, kan u overwegen om bepaalde eigen goederen in een beperkte huwgemeenschap te brengen, een zogenaamd Toegevoegd Intern Gemeenschappelijk Vermogen (TIGV) waarbij u tevens een keuzebeding op het TIGV kan voorzien. Op dergelijke inbreng is geen registratiebelasting verschuldigd, zodat de kostprijs miniem is.
Bij het overlijden van de inbrengende echtgenoot, zal er een betere spreiding zijn van de erfbelasting over twee overlijdens. Uiteraard worden hier best enkele voorwaarden aan gekoppeld, zoals ontbinding in geval van echtscheiding resp. vooroverlijden van de niet-inbrengende echtgenoot.
Daarnaast is het sinds 1 september 2018 ook mogelijk om in uw huwelijksovereenkomst een clausule op te nemen waarbij u de onverdeeldheid, die tussen de echtgenoten bestaat op het moment dat één van hen overlijdt, toebedeelt aan de langstlevende echtgenoot. Dergelijke toewijzing is niet onderworpen aan erfbelasting, wel aan het meestal veel goedkopere verdeelrecht.
Verder kan u overwegen om een verrekenbeding op te nemen. Een verrekenbeding poogt een minimum aan solidariteit in te bouwen tussen de echtgenoten. Op basis van het verrekenbeding geniet de minst verdienende echtgenoot een vordering op de meest verdienende echtgenoot. De modaliteiten en uitwerking hiervan zijn echter complex en vereisen professionele hulp.
CONCLUSIE
Er bestaat geen goed of slecht huwelijksstelsel. De keuze van het stelsel hangt af van de samenstelling van uw gezin, uw vermogen, uw beroepsactiviteiten, uw visie over de verdeling van inkomsten, … Het beste stelsel is er een dat het beste aansluit bij uw wensen en doelstellingen.
Onze experts bij Van Havermaet helpen u graag bij het maken van de juiste keuze en de opmaak van een huwelijksovereenkomst of een testament. Het huwelijksaanzoek moet u wel zelf doen.